Testy kosmetyków na zwierzętach od 2013 roku są w UE nielegalne - czy w Hamburgu doszło do złamania prawa wyjaśni kontrola

Testy kosmetyków na zwierzętach od 2013 roku są w UE nielegalne - czy w Hamburgu doszło do złamania prawa wyjaśni kontrola

Olbrzymi szum w mediach wywołał news dotyczący okrutnych testów na zwierzętach. Aktywiści organizacji Cruelty Free International, we współpracy z lokalnymi obrońcami praw zwierząt, nagrali w jednym z niemieckich laboratoriów przerażające sceny dręczenia zwierząt poddawanych testowaniu przeróżnych substancji - jak podają autorzy nagrań - na rzecz koncernów kosmetycznych, farmaceutycznych i chemicznych.

W Laboratory Pharmacology and Toxicology (LPT) pod Hamburgiem wszczęto kontrolę

Zdjęcia są porażające. Nic dziwnego, że w sieci zawrzało. Na tapetę znów wrócił temat, jak tego typu informacje, w których znów wymieniana jest branża kosmetyczna, mają się do prawnego zakazu testów kosmetyków na zwierzętach? Zdaniem Ewy Starzyk, dyrektor ds. naukowych Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego, te testy nie mogły być przeprowadzane na rzecz firm kosmetycznych, a gdyby okazało się, że tak jednak było, oznaczałoby, że doszło do złamania prawa i powinno być to zgłoszone organom ścigania.

Przedstawiamy zatem merytoryczny materiał opracowany przez Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego dotyczący prawnych regulacji testów produktów kosmetycznych. Nie przesądzamy w żadnym razie, czy w hamburskim laboratorium doszło do złamania prawa - mamy nadzieję, że zostanie to dokładnie wyjaśnione przez powołane do tego instytucje.

Testy na zwierzętach i metody alternatywne oceny toksyczności w odniesieniu do produktów kosmetycznych: przepisy prawa, postęp nauki i podejście globalne

  • W Unii Europejskiej od 11 marca 2013 obowiązuje całkowity zakaz testowania kosmetyków i ich składników na zwierzętach oraz sprzedaży kosmetyków, które były w ten sposób badane.

  • Wciąż nie opracowano kluczowych alternatywnych metod badawczych zastępujących wykorzystanie zwierząt – pozwalających na ocenę szkodliwego wpływu substancji na cały organizm – tzw. badania toksyczności systemowej, właściwości rakotwórczych i wpływu na rozrodczość.

  •  Łączne dotychczasowe wydatki bezpośrednie poniesione w Unii Europejskiej na rozwój AAT wynoszą 97 mln EUR. Z tego sektor kosmetyczny wyłożył 42 mln EUR, zaś Komisja Europejska - 55 mln EUR.

  • Liczba zwierząt wykorzystywanych na potrzeby oceny bezpieczeństwa składników kosmetyków to zgodnie z raportami Komisji Europejskiej 1818 zwierząt w 2007 roku i 1510 zwierząt w 2008. Stanowiło to wówczas 0,012% wszystkich zwierząt wykorzystywanych do badań w UE. Było to więc bardzo mało w porównaniu z badaniami prowadzonymi przez inne sektory.

  • Każdy kosmetyk, który trafia do obrotu w Unii Europejskiej, przechodzi bardzo rygorystyczną ocenę bezpieczeństwa – jest to przede wszystkim bardzo szczegółowa ocena istniejących toksykologicznych dotyczących składników. Większość z tych danych to historyczne dane pochodzące z badań na zwierzętach. Bez takich danych w tej chwili nie byłoby możliwe wprowadzenie legalnego i bezpiecznego kosmetyku do obrotu na rynku unijnym.

  • Zakaz testowania produktów kosmetycznych na zwierzętach wprowadzany jest sukcesywnie przez kolejne kraje. Wprowadzono go już poza Unią Europejską m.in. w Izraelu, Indiach, Norwegii, Turcji, Nowej Zelandii i Tajwanie. Łącznie zakaz testowania na zwierzętach obowiązuje już w około 40 krajach.

  • Liczba zwierząt uratowanych w wyniku zakazu testów produktów kosmetycznych i składników na zwierzętach nie jest znacząca. Aby znacząco poprawić dobrostan zwierząt, niezbędne jest podejście bardziej globalne, obejmujące wszystkie rynki i różne obszary badań.

Zakaz testów na zwierzętach w odniesieniu do produktów kosmetycznych

W Unii Europejskiej obowiązuje całkowity zakaz testowania kosmetyków i ich składników na zwierzętach oraz sprzedaży kosmetyków, które były w ten sposób badane. Zakaz obowiązuje bez względu na miejsce wykonania testów. Niedozwolone jest też wprowadzanie do obrotu kosmetyków zawierających składniki testowane na zwierzętach przez danego producenta, w celu opracowania produktu lub wykonania oceny bezpieczeństwa tego produktu.
Harmonogram wycofywania badań na zwierzętach wprowadzony przez Komisję Europejską był następujący:

  • W 2004 roku Komisja Europejska wprowadziła harmonogram wycofywania kolejnych testów kosmetyków i ich składników prowadzonych z wykorzystaniem zwierząt. We wrześniu 2004 roku został wprowadzony całkowity zakaz testowania na zwierzętach kosmetyków – produktów gotowych.
  • Od 11 marca 2009 roku zakazane zostały wszystkie testy składników kosmetyków na zwierzętach, z wyjątkiem badań toksyczności dawki powtarzanej, toksykokinetyki i wpływu na rozrodczość. Zakaz dotyczył wszelkich testów, które były wykonywane w celu oceny bezpieczeństwa kosmetyków.
  • Całkowity zakaz testowania składników kosmetyków na zwierzętach oraz wprowadzania do obrotu substancji testowanych na zwierzętach wprowadzony został z dniem 11 marca 2013 roku. Obejmuje on wszystkie metody badawcze, bez względu na to czy są dostępne metody alternatywne zastępujące wykorzystanie zwierząt, czy nie.

Dostępność metod alternatywnych a możliwości nauki

W 2003 roku, kiedy został wprowadzony zakaz testów na zwierzętach w odniesieniu do kosmetyków (produktów gotowych) wydawało się, że do 2013 roku wszystkie metody alternatywne zostaną opracowane. Wtedy wszedł w życie zakaz stosowania w kosmetykach substancji testowanych na zwierzętach.
Mimo znaczących nakładów przeznaczanych na ten cel, wiele kluczowych metod badawczych wciąż nie jest dostępnych jako metody alternatywne całkowicie zastępujące wykorzystanie zwierząt. Zdecydowanie jednak w ostatniej dekadzie dokonał się znaczący rozwój metod alternatywnych. Jakie metody nie zostały dotychczas opracowane? Przede wszystkim metody badania szkodliwego wpływu substancji na cały organizm – tzw. badania toksyczności systemowej. Sektor kosmetyczny ocenia, że do 2020 roku na pewno nie zostaną opracowane metody oceny właściwości rakotwórczych, szkodliwego wpływu na rozrodczość i toksyczności podprzewlekłej i przewlekłej.

Co oznacza „substancja nietestowana na zwierzętach”?

Czy istnieją substancje, które nigdy w historii nie zostały zbadane na zwierzętach? Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że 100% istniejących substancji zostało kiedyś w historii co najmniej raz przetestowanych na zwierzętach. Jeśli substancja chemiczna nie została nigdy w historii przebadana na zwierzętach możemy powiedzieć, że nic nie wiemy o jej bezpieczeństwie. Byłaby to substancja zagrażająca zdrowiu ludzi. Historycznie wszystkie metody badań toksykologicznych były badaniami na zwierzętach. Większość istniejących substancji stosowana jest jednocześnie w różnych produktach (kosmetyk, lek, produkt biobójczy). Jeśli substancja jest stosowana w produktach kosmetycznych i jednocześnie np. w produktach leczniczych, oznacza to, że musiała zostać przebadana na zwierzętach – bo tego wymaga prawo chemiczne i prawo dotyczące produktów leczniczych.

Zakaz testów na zwierzętach na świecie

Unia Europejska jest promotorem wielu zmian regulacyjnych na świecie. Ograniczenia dotyczące emisji dwutlenku węgla, odpadów plastikowych czy testów na zwierzętach zostały najpierw wprowadzone właśnie w Unii. Liczymy, że dzięki naśladowaniu dobrych praktyk, regulacje te zostaną wprowadzone także w innych rejonach świata. Prawo unijne zabrania badania na zwierzętach kosmetyków – produktów gotowych oraz składników. Zabrania również wprowadzania do obrotu kosmetyków, które były testowane na zwierzętach – w celu wprowadzenia ich do obrotu. Natomiast w niektórych regionach świata wciąż wymagane są testy na zwierzętach zarówno kosmetyków, jak i składników kosmetyków, aby wprowadzić kosmetyk do obrotu. Są to np. Chiny, gdzie nie są akceptowane istniejące już metody alternatywne oraz ocena produktów gotowych na podstawie oceny ryzyka, bez prowadzenia badań na zwierzętach.
Zakaz testowania produktów kosmetycznych na zwierzętach wprowadzany jest sukcesywnie przez kolejne kraje. Wprowadzono go już poza Unią Europejską m.in. w Izraelu, Indiach, Norwegii, Turcji, Nowej Zelandii i Tajwanie. Łącznie zakaz testowania na zwierzętach obowiązuje już w około 40 krajach. Jest to niewątpliwy sukces podejścia unijnego. Promowanie akceptacji metod alternatywnych może ułatwić wdrożenie globalnego zakazu testów na zwierzętach.

Cały raport Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego do pobrania - TUTAJ.

# Raporty tematyczne
loki joanna