Co z tymi opakowaniami – czy konsumentem pokieruje siła przyzwyczajenia czy odpowiedzialny wybór?

10.10.2019

Kosmetyki w opakowaniach plastikowych zdecydowanie dominują na rynku. Czy jesteśmy gotowi na zmianę nawyków zakupowych i partycypowanie w kosztach wielkiej, prośrodowiskowej zmiany, której jako konsumenci jesteśmy ważną częścią? Sprawdził to Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego podczas prac nad Raportem „Strategia Plastikowa i Kosmetyki. Nowa era opakowań”.

Pasta do zębów w kostce? Albo mały krem do rąk w ciężkim flakonie ze szkła? Czy rzeczywiście rozwijający się ruch less-waste wyeliminuje plastik? Raczej nie, ale do 2030 roku wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych, wprowadzane do obrotu na rynku unijnym, powinny nadawać się do ponownego użycia lub recyklingu, a ponad połowa wytwarzanych w Europie odpadów z tworzyw sztucznych ma być poddawana recyklingowi. Dlaczego?

Tak ambitne cele narzuciła nam Komisja Europejska w tzw. Strategii Plastikowej. Dla Polski, która wg opublikowanego we wrześniu br. raportu Ecopreneur.eu[1] jest na 22. miejscu pod względem poziomu recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych, to wielkie wyzwanie.

Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego, jako pierwszy związek branżowy w kraju, podjął temat Strategii Plastikowej i spytał Polaków, na jakie zmiany w opakowaniach kosmetyków są gotowi.[2]

Kosmetyk w bardziej ekologicznym opakowaniu? Polacy deklaratywnie są na tak - o czym pisaliśmy.

Kluczowe wnioski z badania

Wnioski z badania przeprowadzonego na reprezentatywnej próbie ponad 2500 konsumentów są optymistyczne. Kosmetyk przyszłości, czyli produkt przygotowany z myślą o konsumencie 4.0, ma spełniać wszystkie dotychczasowe wymagania, być bliski pod względem składu, działania, przekonań i upodobań oraz bezpieczny zarówno dla człowieka, jak i natury. Na wysokim miejscu w kategorii ważności pojawia się jednak aspekt ekologiczności opakowania. Jak odpowiadali ankietowani?

Pytani o kryteria, którymi kierują się przy zakupie kosmetyków, jako bardzo ważne respondenci wskazywali w pierwszej kolejności skuteczność działania i odpowiedni dobór produktów oraz skład. Ale tuż za nimi drugą najważniejszą grupę cech utworzyły ekologiczne aspekty kosmetyku i jego przyjazność dla środowiska. Co zaskakujące, znalazły się one w tym zestawieniu przed ceną!
Wśród najważniejszych cech opakowań produktów respondenci konsekwentnie wskazali najpierw na informacje o właściwościach i składzie kosmetyku.
Kolejną grupę najliczniejszych odpowiedzi stanowiły te wskazujące na przyjazność środowisku: ekologiczność, biodegradowalność i możliwość ponownego użytku opakowania. Bardzo wysoko uplasowało się też bezpieczeństwo opakowanego kosmetyku.

Potwierdzenie tych deklaracji znajdujemy też w odpowiedziach na pytanie Czy kupując kosmetyki zwracasz uwagę na to, czy opakowanie jest przyjazne dla środowiska?. Zaledwie 2% respondentów zadeklarowało, że nie robi tego nigdy, a 6% przyznało, że czyni to rzadko.

Podzielona odpowiedzialność

Polacy zostali również zapytani, jak powinna rozkładać się odpowiedzialność za to, co dzieje się z opakowaniami plastikowymi wprowadzanymi do obiegu i co realnie można robić już dziś. Wśród grup, które powinny w największym stopniu uczestniczyć w tym procesie, najczęściej wskazywano na producentów opakowań i towarów, samych konsumentów i przedstawicieli administracji rządowej.

Na uwagę zasługuje fakt, że Polacy deklarują gotowość w partycypowaniu w kosztach zarządzania plastikiem. 43% ankietowanych wskazało, że wyższe opłaty i kary powinny płacić osoby niesegregujące śmieci, a 44% osób zgadza się ze stwierdzeniem, że na system recyklingu powinni łożyć także ci, którzy kupują i używają produktów w opakowaniach plastikowych.

Polacy – podobnie jak Europejczycy – zgadzają się też z najważniejszymi kierunkami działań, wskazanymi w Strategii Plastikowej.

W ankiecie zadano pytanie analogiczne do jednego pytania zawartego w badaniu przeprowadzanym w 2017 roku przez Eurobarometer. Polscy respondenci widzą zarówno konieczność wdrożenia odpowiednich regulacji na szczeblu rządowym i samorządowym, jak i nowego sposobu myślenia o opakowaniach przez producentów.

Nie uchylają się jednak od swoich zadań – chcą poszerzać wiedzę nt. recyklingu i zgadzają się, że produkty w opakowaniach trudnych do recyklingu powinny kosztować więcej (blisko 50% ankietowanych!).

Co jednak kluczowe, polscy konsumenci przejawiają zdroworozsądkowe, realistyczne podejście do opakowań plastikowych. Prawie 75% respondentów zgodziło się z twierdzeniem, że plastiku nie da się całkiem wycofać, a należy go przetwarzać i ponownie wykorzystywać. Ponad połowa uważa, że plastik nie byłby dużym problemem, gdyby istniał w Polsce sprawny system segregacji śmieci i recyklingu. Tylko co piąty ankietowany zupełnie zakazałby stosowania plastiku. Jest to zatem jakiś punkt wyjścia do włączenia konsumenta w proces tworzenia gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Co dziesiąty respondent dostrzega zalety tworzyw sztucznych, zapewniających wygodę i higienę opakowanym w nie produktom.

- Plastiki, czyli tworzywa sztuczne, przez lata zyskiwały na popularności. Z uwagi na właściwości i relatywnie niską cenę, były i są masowo stosowane w wielu dziedzinach życia. Ostatnio najczęściej mówi się o nich w negatywnym kontekście, należy jednak pamiętać, że wpływ wyrobu z plastiku na środowisko jest konsekwencją długości okresu jego użytkowania. Może on trwać kilkadziesiąt lat (np. elementy używane w budownictwie) lub sekund (kubek plastikowy jednorazowego użytku). Ponowne użycie i recykling plastiku znacząco wydłuża czas jego użytkowania i zmniejsza wpływ na środowisko – wskazuje dr. inż. Ewa Starzyk, dyrektor ds. naukowych i legislacyjnych w Polskim Związku Przemysłu Kosmetycznego.

Pełen raport „Strategia Plastikowa i Kosmetyki. Nowa era opakowań”, przygotowany przez Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego wraz z Deloitte Advisory do pobrania TUTAJ.