Sytuacja gospodarcza w Europie poprawia się, co wpływa na coraz lepsze perspektywy koniunktury w sektorze handlu i usług. Jednak zdaniem ekspertów banku DNB Bank Polska S.A., dynamiczny rozwój handlu elektronicznego i technologii cyfrowych wprowadzi do branży liczne zmiany. Najwięcej zyskają ci, którzy ekspansję online połączą z budową silnej społeczności klientów skupionych wokół ich marki.
W pierwszym półroczu 2017 roku wzrost polskiego PKB przekroczył 4,0 proc. i był to jeden z najlepszych wskaźników w krajach UE[1]. Pozytywne trendy wzmacniają także nakłady inwestycyjne polskich firm, które po pięciu spadkowych kwartałach wyszły na plus[2]. Stabilna sytuacja gospodarcza powinna utrzymać się także w najbliższych latach. Zgodnie z prognozami agencji ratingowej Standard&Poor’s[3], do końca 2020 roku polskie PKB powinno rosnąć średnio o 3,0 proc. rocznie, a stopa bezrobocia obniży się do rekordowo niskiego poziomu 5,9-6,0 proc.
Korzystna koniunktura gospodarcza sprzyja rozwojowi sektora handlu, a także przyspiesza jego rozwój cyfrowy. Pod koniec obecnej dekady wartość europejskiego rynku e-commerce przekroczy 500 mld euro[4]. Jednocześnie, wraz z rozwojem handlu elektronicznego, stopniowo zaczynają tracić na znaczeniu tradycyjne punkty sprzedaży wielopowierzchniowej, takie jak hiper- i supermarkety. Np. w Korei ich udział w rynku zmniejszył się w ubiegłym roku aż o 7 proc. W nieco lepszej sytuacji znajdują się natomiast sklepy dyskontowe. Jednak i one mogą wkrótce znaleźć się pod presją, jeśli w porę nie dostosują się do zmieniających trendów i oczekiwań klientów.
Mnogość rozwiązań cyfrowych przyspiesza zmiany w handlu. Sektor handlu mierzy się z wprowadzeniem takich rozwiązań jak internet rzeczy (IoT), wirtualne przymierzalnie czy wzmocniona rzeczywistość. Na kształt branży wpływa również gwałtownie rosnąca popularność rozwiązań mobilnych i aplikacji społecznościowych, ponieważ konsumenci wykorzystują je w coraz większym stopniu planując i robiąc zakupy.
Jak wskazują szacunki KPMG, do 2020 roku liczba polskich gospodarstw domowych posiadających urządzenie mobilne z dostępem do internetu przekroczy 11 mln (obecnie jest to ok. 8 mln)[5]. Jednocześnie w bardzo szybkim tempie rośnie liczba użytkowników serwisów społecznościowych. Z najpopularniejszego z nich – Facebooka – pod koniec 2016 roku korzystało już ponad 15 mln Polaków, co oznacza ponad 12-procentowy wzrost w ciągu roku[6].
Mimo zachodzących zmian, struktura rynku handlu i usług powinna pozostać stabilna. Dominującą pozycję w przychodach zachowają hiper- i supermarkety. Do końca dekady ich łączny udział w rynku utrzyma się na poziomie ponad 50 proc[7]. Dużym zainteresowaniem klientów cieszyć się będą dyskonty oraz niewielkie sklepy spożywcze. Na znaczeniu będą stopniowo zyskiwać sklepy typu convenience.
Jednocześnie, zmieniają się relacje z konsumentami. Z raportu DNB “Retail Industry & Consumer brands” wynika, że nowoczesne technologie cyfrowe są w coraz większym stopniu wykorzystywane do unifikacji tzw. „shopping experience” klientów, niezależnie od kanału sprzedaży czy świadczenia usług[8].
– Sama obecność online poprzez stronę www czy aplikację już nie wystarcza. Konsumenci oczekują tego samego „przeżycia” podczas zakupów zarówno w tradycyjnym sklepie, jak i w internecie. Dlatego, w stacjonarnych sklepach powstają witryny internetowe pozwalające porównać towary i ich specyfikacje, a miejsca takie jak siłownie mają swoje mini sklepy pozwalające kupić np. obuwie treningowe – zauważa Ewa Białek, Dyrektor Biura Handlu i Usług w DNB Bank Polska SA.
W ocenie ekspertów DNB, największym wyzwaniem dla sektora handlu i usług będzie umiejętne wykorzystanie rozwiązań cyfrowych. Jest to szczególnie istotne w przypadku tych firm, których dotychczasowy model biznesowy opierał się wyłącznie na sprzedaży prowadzonej w tradycyjny sposób. Źródłem budowania przewagi konkurencyjnej powinno okazać się także wykorzystywanie danych o klientach uzyskanych za pomocą rozwiązań typu big-data. Dzięki nim możliwa jest m.in. analiza preferencji klientów i tym samym lepsze dostosowanie asortymentu i obsługi do ich potrzeb.
– W obliczu zachodzących zmian w funkcjonowaniu i kształcie branży handlu i usług, firmy powinny skupić się na właściwej organizacji i zarządzaniu. Umożliwi to budowę i rozwój zarówno tradycyjnych, jak i elektronicznych kanałów sprzedaży. Planowana ekspansja online powinna być oparta o klarowną strategię oraz kapitał – ocenia Ewa Białek. – Modele biznesowe powinny opierać się na budowaniu emocjonalnej więzi z klientami. Jedną ze strategii może być zwiększenie możliwości wyboru i wprowadzenie maksymalnie daleko idących ułatwień w robieniu zakupów – podkreśla Ewa Białek.
Zdaniem autorów raportu “Retail Industry & Consumer brands”, konieczne staje się również opracowanie skutecznych rozwiązań z zakresu logistyki, a także efektywnego pozyskiwania nowych klientów. Przedsiębiorstwa powinny skupić się na szukaniu nowych nisz rynkowych do zagospodarowania. Tego typu strategia jest bowiem znacznie efektywniejsza niż budowa własnej pozycji na mocno konkurencyjnym rynku[9].
– W erze nowych technologii, w sektorze handlu już nie wystarczy być szybkim. Trzeba być pierwszym i przy tym odpowiadać na rosnące potrzeby mobilnego konsumenta – podsumowuje Ewa Białek.
[1] Eurostat – Economics Trend – GDP – volume. Wersja elektroniczna: ec.europa.eu/Eurostat.
[2] GUS – Polska – wskaźniki makroekonomiczne. Wersja elektroniczna: https://stat.gov.pl/wskazniki-makroekonomiczne.
[3] „Retail&Business Services Sector Trend”, S&P Global, Warszawa, październik 2017.
[4] Ibidem
[5] „Jak budować pozytywne doświadczenia klientów”, KPMG, Warszawa, 2017.
[6] Facebook – Market Snapshot – Q4 2016 (https://www.slideshare.net/michalwiercimok/market-snapshot-poland-q22016v).
[7] „Retail&Business Services Sector Trend”, S&P Global, Warszawa, październik 2017.
[8] DNB “Retail Industry & Consumer brands” – from retail to e-tail”, DNB, 2017.
[9] Ibidem